„Okupas” – dzicy lokatorzy w Hiszpanii

Ale jak do tego doszło? Co mogło skłonić kogoś do podjęcia decyzji o zamieszkaniu w Twoim domu? Powody mogą być różne, od braku funduszy i potrzeby posiadania dachu nad głową, po poszukiwanie miejsca na osiedlenie się bez zobowiązań czynszowych czy kredytowych.Hiszpański termin okupas odnosi się do osób, które nielegalnie włamują się do pustych mieszkań, domów lub budynków i zajmują je. Ruch okupa jest bardzo kontrowersyjny w Hiszpanii. Niektóre organizacje bowiem bronią prawa do mieszkania i promują alternatywne rozwiązania gwarantujące dostęp do godziwego życia, podczas gdy inne uważają, że nielegalne zajmowanie nieruchomości jest naruszeniem własności prywatnej. Okupas argumentują swoje działania potrzebą posiadania dachu nad głową i potępiają spekulacje na runku nieruchomości.

Jakie nieruchomości najczęściej wybierają okupas?

Dzicy lokatorzy w Hiszpanii zajmują różnego rodzaju nieruchomości, zazwyczaj są to jednak:

• Puste domy i mieszkania, zarówno prywatne, jak i należące do podmiotów publicznych.
• Opuszczone budynki, takie jak opuszczone stacje kolejowe, szpitale, szkoły czy stare budynki przemysłowe.
• Nieruchomości przejęte przez banki lub komorników.
• Tak zwane drugie domy, czyli takie, w których właściciele nie mieszkają na stałe.

Czy trudno jest pozbyć się okupas?

Zdarzają się sytuacje, w których eksmisja nielegalnych lokatorów może być bardzo trudna, a sprawa w sądzie może toczyć się nawet przez kilka lat. Ma to miejsce, jeśli na przykład:

• W mieszkaniu znajdują się małoletni lub osoby wymagające specjalnej troski.
• Dzicy lokatorzy udowodnią, że znajdują się w trudnej sytuacji.
• Właściciel ma inne lokum, w którym może zamieszkać.
• Nie można wyraźnie udowodnić, kto jest właścicielem nieruchomości.
• Wynajmujący nie przeprowadzi prawidłowo procedury eksmisji.

Trzeba pamiętać, że chociaż okoliczności te mogą utrudnić eksmisję, nie oznacza to, że zajmowanie nieruchomości jest zgodne z prawem.

Czy policja reaguje w takiej sytuacji?

Władze hiszpańskie zwykle interweniują w przypadkach nielegalnego zajmowania nieruchomości. Może to być jednak długi i skomplikowany proces. Właściciele często zmuszeni są negocjować i szukać porozumień, aby pozbyć się dzikich lokatorów ze swoich posiadłości.Najszybszą procedurą jest tak zwana eksmisja ekspresowa, która znacznie przyspiesza proces pozbycia się dzikich lokatorów. Składa się ona z kilku etapów:

1. Skarga i wniosek. Właściciel musi złożyć skargę na policji i zażądać eksmisji. Od wejścia w życie rozporządzenia nr 5/2018, właściciel może złożyć skargę bezpośrednio do właściwego sądu, co jeszcze bardziej przyspiesza proces.
2. Nakaz eksmisji. Po złożeniu skargi, sędzia może wydać nakaz eksmisji, powiadamiając lokatorów o nakazie eksmisji. Od tego momentu lokatorzy mają 10 dni na przedstawienie zarzutów lub dobrowolne opuszczenie nieruchomości.
3. Proces i nakaz eksmisji. W sytuacji, gdy lokatorzy nie opuszczą domu w ciągu 10 dni, zostanie przeprowadzony proces. W przypadku potwierdzenia nielegalnego zajmowania nieruchomości, sędzia może wydać nakaz eksmisji, wyznaczając lokatorom termin opuszczenia lokalu.
4. Wykonanie nakazu eksmisji. Po wydaniu nakazu eksmisji, służby bezpieczeństwa mogą przystąpić do jego wykonania. Zgodnie z rozporządzeniem nr 5/2018, od zawiadomienia o nakazie eksmisji ustala się termin 48 godzin na dobrowolne opuszczenie domu przez lokatorów. Jeśli nie dotrzymają tego terminu, może zostać przeprowadzona przymusowa eksmisja.

Należy mieć na uwadze, że podane ramy czasowe mogą się różnić w zależności od indywidualnych okoliczności i lokalnej jurysdykcji.Warto wspomnieć o mitycznych pierwszych 48 godzinach od wtargnięcia okupas. Krąży pogłoska o tym, że jeśli zgłoszenie nastąpi w tym czasie, to policja bez problemu będzie mogła wyrzucić lokatorów z mieszkania. Jest to jednak tylko miejska legenda. Rzeczywiście, im szybciej złożone zostanie zawiadomienie o dokonanym przestępstwie, tym większe są szanse na wcześniejsze zakończenie sprawy. Nie gwarantuje to jednak natychmiastowego pozbycia się niechcianych lokatorów.

Przepisy i normy prawne dotyczące nielegalnego zajmowania nieruchomości w Hiszpanii:

Hiszpańskie ustawodawstwo stanowi, że zajmowanie nieruchomości bez zgody właściciela jest przestępstwem. Chociaż nie ma konkretnego prawa, które dotyczyłoby wyłącznie okupas, zastosowanie mają różne przepisy regulujące tę sytuację. Między innymi Artykuł 245 Kodeksu Karnego i Artykuł 33 Konstytucji Hiszpanii.Art. 245 Kodeksu Karnego

1. Kto przemocą lub zastraszeniem zajmuje nieruchomość lub przywłaszcza sobie cudze prawo majątkowe, oprócz kar za popełnioną przemoc, podlega karze pozbawienia wolności od roku do dwóch lat, która zostanie ustalona z uwzględnieniem uzyskanych korzyści i wyrządzonej szkody.
2. Kto bez należytej zgody zajmuje cudzą nieruchomość, mieszkanie lub budynek niebędący lokalem mieszkalnym albo przebywa tam wbrew woli właściciela, podlega karze grzywny od 3 do 6 miesięcy.

Art. 33 Konstytucji Hiszpanii

1. Gwarantuje się prawo do własności prywatnej i do dziedziczenia.
2. Funkcja społeczna tych praw wyznacza ramy dla ich treści, zgodnie z ustawami.
3. Nikt nie może zostać pozbawiony mienia i praw inaczej niż z powodów usprawiedliwionych względami użyteczności publicznej lub interesu społecznego, za odpowiednim odszkodowaniem i zgodnie z postanowieniami ustaw.

Brak jasnych i skutecznych przepisów regulujących tę kwestię wywołuje niepokój wśród osób planujących zakup własnej nieruchomości. Władze nieustannie starają się znaleźć rozwiązania, które chroniłyby prawa właścicieli nieruchomości i jednocześnie zaspokajałyby potrzeby mieszkaniowe osób znajdujących się w trudnej sytuacji.